Czuma Hubert SJ, ur. 2 XI 1930 w Lublinie. Absolwent Krakowskiego Wydz. Filozoficznego TJ Ignatianum (1952), w 1955 święcenia kapłańskie.
1946-1948 członek tajnej organizacji w liceum im. S. Staszica w Lublinie (od 2 X 1948 wstąpił do nowicjatu Towarzystwa Jezusowego w Kaliszu).
1957-1961 katecheta i duszpasterz akademicki w parafii Najświętszego Imienia Jezus w Łodzi; w 1959 ukarany grzywną za organizowanie „nielegalnych” obozów na Podhalu; w 1961 spowiednik w kościele Matki Bożej Łaskawej w Warszawie, w 1961-1963 katecheta i duszpasterze akademicki w parafii Świętego Krzyża w Gdańsku. W 1961 inicjator spotkania w Zakopanem z o. Władysławem Siwkiem SJ i grupą szczecińską (Andrzejem i Janem Tarnowskimi, Krystyną Szymańską, Lilianą Sawicką) w celu zacieśnienia kontaktów między Duszpasterstwami Akademickim z całego kraju. Organizator obozów studenckich w górach, współorganizator pielgrzymek sierpniowych z Warszawy do Częstochowy (do 2008), 1963-1971 diecezjalny duszpasterz akademicki diecezji lubelskiej, rektor Kościoła Akademickiego KUL i przełożony wspólnoty SJ na KUL. W 1966 skazany przez kolegium ds. wykroczeń w Lublinie na karę grzywny za zorganizowanie nielegalnego zgromadzenia: procesji z katedry na KUL 100 tys. wiernych z obrazem Matki Bożej.
W 1970 podejrzany o związek z konspiracyjną organizacją niepodległościową Ruch (m.in. ze Stefanem Niesiołowskim oraz Andrzejem, Benedyktem, Łukaszem i Cecylią Czumami), w VI 1970 aresztowany, przetrzymywany w AŚ przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, zwolniony w I 1971 na skutek zabiegów prymasa Stefana Wyszyńskiego. 1971-1973 duszpasterz akademicki w parafii św. Andrzeja Boboli w Bydgoszczy, 1973-1979 w parafii św. Andrzeja Boboli w Szczecinie. Występował w obronie prześladowanych i więzionych studentów, m.in. Jacka Smykały relegowanego z Pomorskiej Akademii Medycznej. Organizator prężnego Duszpasterstwa Akademickiego w Szczecinie, aranżer spotkań ze znanymi opozycjonistami i ich wykładów, inicjator wielu niepodległościowych spotkań w mieszkaniach J. i A. Tarnowskich, Wandy Korczewskiej, Michała Platera-Zyberka, Edmunda Glazy. 1977-1979 współorganizator szczecińskiego ROPCiO i SKS. W 1978 pomysłodawca i inicjator wydania niezależnego pisma „Domysły” (wyd. przez Przemysława Fenrycha) i czasopisma „Korzenie”. W VIII 1979 zmuszony do opuszczenia Szczecina i przeniesiony do Radomia.
1980-1989 opiekun „S”, organizator Mszy za Ojczyznę, organizator spotkań dla działaczy opozycji „S”. Po 13 XII 1981 współorganizator uroczystości religijno-patriotycznych w kościele Trójcy Świętej z udziałem znanych aktorów, opiekun prześladowanych, wspierał finansowo działalność wydawniczą i kolportaż podziemnych wydawnictw. Wielokrotnie przesłuchiwany, inwigilowany.
W 1989 współinicjator i organizator KO Ziemi Radomskiej, od 1990 kapelan więzienny. Od 1991 publicysta radiowy w cotygodniowej audycji „Jacy Jesteśmy?”. Duszpasterz „S”, od 2001 duszpasterz Ludzi Pracy i sekretarz telefonu zaufania w diecezji radomskiej przy kościele Świętej Trójcy.
Autor książek: Wspomnienie o moim Chrzestnym Ojcu, gen. Walerianie Czumie, Młodzi a problem odpowiedzialności (1988), Młodzi, brońcie swej godności! (1988) Wspomnienia z PRL (2001). W 2003 honorowy członek NSZZ „S”, członek Rady Programowej „Tygodnika Solidarność”.
Honorowy Obywatel Miasta Szczecina (2008).
Sylwia Wójcikowa
Encyklopedia Solidarności – Opozycja w PRL 1976-1989, tom 1
Warszawa, dnia 3 lipca 1970
Notatka służbowa
Podejrzany Hubert Czuma mimo licznych pytań związanych z nielegalną organizacją stwierdza uporczywie, że o jej istnieniu nic nie wiedział ani nikt go o tym nie informował i dlatego wszystkie rozmowy na tą okoliczność uważa za zbędne.
Oświadcza też, że zarzut przedstawiony przez prokuratora jest absurdem i wielkim nieporozumieniem co do jego osoby. Przekonany jest, jak stwierdza, że prokurator zastosował areszt bez żadnych dowodów, mimo iż o takie się od razu domagał. Również na pytanie związane z jego braćmi Andrzejem czy Łukaszem odmawia udzielania jakichkolwiek odpowiedzi, twierdząc, że są to osoby dorosłe i odpowiadają sami za siebie, więc wszystkie w tej części pytania skierowane do niego winniśmy stawiać im.
Mimo iż z korespondencji, kalendarzyków, notesów i zapisków ujawniono wiele adresów, to jednak podejrzany H.Czuma nie chce ich wyjaśniać, twierdząc, że są to jego kontakty duszpasterskie i jako duchowny ma prawo i obowiązek o tym nie mówić, co też w trakcie przesłuchań czyni.
Nadto oświadcza, że jak długo będzie siedział tak długo będzie powtarzał to, co dotychczas, ponieważ tylko to jest prawdą.
kpt. Jankowski Zenon
Bibliografia:
Mateusz Ihnatowicz, Służby Bezpieczeństwa Polski Ludowej i PRL wobec jezuitów Prowincji Wielkopolsko-Mazowieckiej (1945-1989), ISBN: 978-83-668-0040-3
Bogusław Górka, Anty-autolustracja t.w. „Student” – Prawda Jezuity i prawda o Jezuicie, ISBN: 978-83-8180-429-5